Lata stają się coraz gorętsze, a płaskie dachy pochłaniają ciepło. Nasadzenie ich zielenią może realnie obniżyć temperaturę powierzchni i okolicy, tak jak w przypadku zazielenianych ulic w mieście, które nagrzewają się mniej przy zmniejszeniu powierzchni asfaltu. Także deszcze stają się coraz bardziej intensywne, a miejskie infrastruktury odprowadzające wodę często nie wytrzymują ilości wody. Ogrody na dachu są zarówno świetną przestrzenią absorbowania wody, jak i potencjalnym miejscem gromadzenia deszczówki. Sadzenie roślinności na dachach pomaga więc je ochłodzić, a jednocześnie pochłania lub magazynuje wodę podczas ulewnych deszczy.
Mniej dyskutowany w kontekście ogrodów na dachach jest potencjał bioróżnorodności. Możliwość stworzenia rezerwatów przyrody dla ptaków i owadów na dachach jest szczególnie obiecująca, jako że miejsca te są mniej dostępne dla ludzi i nieco oddalone od ulicznego śmiecenia, ruchu aut czy hałasu – czy też np. od zagrażających populacji ptaków lisów czy kotów. Miejsca gdzie owady i niektóre ptaki tradycyjnie szukają pożywienia, składają jaja i rozmnażają się, nieustannie się kurczą – jeśli więc w powietrzu powstałby rozległy biotop, gatunki, które teraz są pod presją, miałyby miejsce żeby przetrwać.
W wielu miejscach na świecie eksperymentuje się zarówno z oddolnym, wspólnotowym tworzeniem zielonych dachów, jak i zmianą polityki miejskiej. Już ponad 10 lat temu miasto Toronto stało się pierwszym miastem w Ameryce Północnej, które wymagało, aby budynki komercyjne, instytucjonalne, mieszkalne i przemysłowe o powierzchni większej niż 2000 metrów kwadratowych pokrywały od 20-60% swoich dachów zielenią. Co ciekawe, prywatne tarasy i obszary energii odnawialnej nie są wliczane do całkowitej powierzchni zazielenienia. Miejski program Eco-Roof Incentive umożliwia także aplikowanie o dotacje na projekty zarówno zazieleniania dachów jak i ich chłodzenia. Dodatkowo, miasto stworzyło dokument zawierający najlepsze praktyki i wytyczne dotyczące budowy zielonych dachów, który ma zainspirować mieszkańców czy właścicieli budynków.
Także Hamburg wprowadził program Green Roof Strategy, który ma na celu pokrycie do 40% kosztów instalacji zielonych dachów (do 100 000 euro). Instalacja jest dobrowolna, a warunkiem jest warstwa gleby grubsza niż 12 cm oraz powierzchnia dachu nie mniejsza niż 20 metrów kwadratowych. Celem jest stworzenie 100 hektarów zielonych dachów w mieście. Programowi towarzyszy intensywna kampania medialna przedstawiająca wizualizacje zielonego Hamburga, dialog z prywatnymi właścicielami domów i budynków oraz praca naukowa.
Jako nieco odmienny punkt wyjścia do działań zazieleniania dachów, miasto Melbourne zdecydowało się na projekt miejskiej mapy dachów. Rooftop Project zwizualizował krajobraz dachów w mieście aby pokazać istniejący rozwój krajobrazu dachowego oraz zwizualizować potencjał nieużywanych dachów. Miasto wykorzystało dane o możliwościach technicznych i nośności, aby zwizualizować możliwości dla poszczególnych budynków. Punktacje kolorystyczne sugerują potencjały, które każdy z mieszkańców czy właścicieli budynków może sprawdzić na mapie dostępnej online.
Przyglądając się start-up’om, Rotterdam jest kolejnym miastem wychodzącym naprzeciw potencjałom zielonych dachów. Założyciel Green Rooftops Initiative, Eddy Kaijser, zaprojektował w 2020 roku model modułów wykonanych z przetworzonego plastiku, które mają służyć jako podstawowe struktury dla zielonej infrastruktury na miejskich dachach. Moduły w kształcie rombów mają miejsce na glebę, system nawadniania i rośliny. Pojedyncza warstwa ram wraz z glebą i zielenią jest odpowiednia dla każdego dachu, który nie jest w stanie udźwignąć zbyt wiele. Jak mówi Kaijser, na dachu, który może przyjąć większy ciężar, można umieścić dwie lub trzy warstwy jedna na drugiej. Niższy pojemnik może wtedy przechowywać wodę w razie ulewy. Inicjatywę wyróżnia jej uniwersalność – może zostać rozwinięta na dachach w całym mieście przy stosunkowo małym nakładzie finansowym czy technologicznym. Jak mówi Kaijser, od wyboru roślinności zależy jaki rodzaj owadów i ptaków można przyciągnąć na dachy. Z tego powodu współpracuje z ekologami z Bureau Stadsnatuur w Rotterdamie. “Obecnie różne zielone dachy w mieście są wyspami, na których tworzy się nowy rodzaj rezerwatu przyrody. Jeśli obszar, na którym mogą żyć owady, miałby się zwiększyć, szanse przetrwania na tych dachach wzrosną również dla tych gatunków” mówi ekolog André de Baerdemaeker.
Green Rooftop Initiative, źródło: ideddy.com
Źródła:
Toronto Eco-Roof Incentive Program: https://www.toronto.ca/services-payments/water-environment/environmental-grants-incentives/green-your-roof/
Green Roofs Hamburg: https://www.hamburg.com/residents/green/11836394/green-roofs/
Mapa dachów Melbourne: https://cityofmelbourne.maps.arcgis.com/apps/MapSeries/index.html?appid=5c6bf1fc3f094e418e55eb1bce03953e
Green Roof Initiative: https://www.ideddy.com/b/
The Effects of Green Roofs on Urban Ecosystems, Murat Özyavuz, Beste Karakaya, Deniz Gözde Ertin, źródło: https://www.researchgate.net/publication/315792406_The_Effects_of_Green_Roofs_on_Urban_Ecosystems
Green Roofs, City of Toronto, źródło: https://www.toronto.ca/city-government/planning-development/official-plan-guidelines/green-roofs/
Four Creative Policies to Unlock the Urban Roofscape, Olga Sowa, źródło: https://popupcity.net/observations/four-creative-policies-to-unlock-the-urban-roofscape/
Green Roofts, Stadt Hamburg, źródło: https://www.hamburg.com/residents/green/11836394/green-roofs/
The Rooftop Project, City of Melbourne, źródło: https://cityofmelbourne.maps.arcgis.com/apps/MapSeries/index.html?appid=5c6bf1fc3f094e418e55eb1bce03953e
Green Our Rooftop Project, City of Melbourne, źródło: https://www.melbourne.vic.gov.au/community/greening-the-city/green-infrastructure/Pages/green-our-rooftop-project.aspx
A string of rooftop gardens could create new biotope for birds and insects, Lucette Mascini, Innovation Origins, źródło: https://innovationorigins.com/en/a-string-of-rooftop-gardens-could-create-new-biotope-for-birds-and-insects/
